دیپلماسی در نامگذاری معابر و خیابانها
انواع دیپلماسی عمومی ، رسمی،پنهان ، پارلمانی، بازدارنده ، هستهای و … اسامی هستند که بر ابعاد روابط دیپلماتیک بین کشورها گذاشته میشوند . یکی از انواع آن می تواند دیپلماسی خیابانی باشد که مبتنی بر نامگذاری معابر و اماکن بر اساس روابط دیپلماتیک باشد.
انتخاب اسامی چهره های سیاسی و فرهنگی کشورهای دیگر برای خیابانهای کشور بویژه پایتخت، امری مرسوم در تمامی جهان است. برای مثال برخی کشورها و شهرها همچون «آرژانتین» ، «ایتالیا» و «سئول» در تهران نام گرفته تا اسم «ایران» در سئول. از «پاتریس لومومبا» و «فتحی شقاقی» و «محمدعلی جناح» در پایتخت ایران گرفته تا «پهلوی» در پایتخت مصر و «آقا سلطان» در پایتخت ایتالیا و در صنعای یمن.
این اسامی که یا از سر دوستی انتخاب میشوند؛ همچون « محمدعلی جناح» و یا برای اعلام مخالفت و مرزبندی برگزیده میشوند همچون « فتحی شقاقی» و «فلسطین». که اولی برای اعلام دوستی با کشور همسایه، پاکستان است و دومی برای اعلام دشمنی با اسرائیل.
مراودات دیپلماتیک بین ایران و دیگر کشورها در حوزه اسامی خیابانها اگرچه در مواردی نوعی مقابله به مثل بوده است (مثل خیابان خالد اسلامبولی به ازای خیابان پهلوی) اما در مواردی هم یک طرفه اعمال شده است. کما اینکه بلواری به نام سیمون بولیوار یکی از چندین رهبر جنبش استقلال‌طلبانه در آمریکای جنوبی و فرمانده انقلابی و سیاستمدار ونزوئلایی نامگذاری شد و مجسمهای هم از چاوز پردهبرداری گشت اما درکاراکاس اقدام متقابلی صورت نگرفت.
در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی، وی پس از ۲۰ سال قطع کامل روابط ایران با مصر، در ژنو با حسنی مبارک رئیس جمهوری وقت مصر دیدار و گفتگو کرد. پس از آن اعلام شد که تغییر نام خیابان «خالد اسلامبولی» شرط دولت مصر برای برقراری رابطه دوباره با ایران است. شرطی که حمیدرضا آصفی سخنگوی وزارت امورخارجه آن را در نامهای در بهمن ماه سال 83 به شورای شهر فرستاد. هنوز شورای شهر تهران در اینباره تصمیم گیری نکرده بود که که در بیانیهای با امضای «حزب الله» تغییر نام این خیابان، «فضاحت» و «چرخشی تعجب برانگیز» از سوی «مخالفان داخلی راه امام» خوانده شد.
به این ترتیب این موضوع در شورای شهر وقت آن را مسکوت ماند و در مقطعی منوط به تغییر نام خیابان «پهلوی» در قاهره شد. اما دو طرف از مواضع خود کوتاه نیامده و عطای این رابطه را به لقایش بخشیدند. تا اینکه در اردیبهشت ۸۶، محمود احمدی‌نژاد برای تاسیس سفارت ایران در مصر اعلام آمادگی کرد. اما باز هم همان شرط و شروطها مطرح شد و باز هم راه به جایی نبرد.
خیایان «خالد اسلامبولی»، تنها خیابانی نیست که نامش در عرصه دیپلماسی کشور اثرگذار بوده است. کما اینکه همواره اقدام برخی کشورهای دیگر در نام گذاری خیابانهایی با عناوین تاریخی و یا برخی شخصیتهای ایرانی، واکنشهایی را در ایران برانگیختهاند.
از برگزاری دادگاه میکونوس در آلمان و برگزاری دادگاه آمیا در آرژانتین و حکم سیاسی قاضیهای این دو دادگاه درباره برخی سران نظام جمهوری اسلامی که تلاش برای تغییر نام خیابان برلن و میدان آرژانتین را در دستور کار قرار داد، تا تلاش ایتالیا برای نام گذاری خیابانی با عنوان «18 تیر» در رم و یا نامیدن خیابانی به نام «ندا آقا سلطان» در رم و صنعا.
معمولا اعضای شوراهای شهر و یا پارلمانهای شهری و ایالتی در تمام شهرهای دنیا هستند که مسوولیت نامگذاری خیابانها را برعهده دارند. همان طور که در تهران هم کمیتهای با نام “کمیته نامگذاری معابر تهران” انتخاب و نظارت بر نامگذاری خیابانهای پایتخت را برعهده دارد.
اینکه برخی خیابان های شهر با مقاصد دیپلماتیک نامگذاری شود، مختص به بعد از انقلاب نیست و قیل از انقلاب نیز متناسب با اهداف دیپلماتیک آن دوره، خیابان هایی با اسامی آمریکایی و انگلیسی نامگذاری شده بودند.
