نام شهدا در نامگذاري معابر
نام شهدا در نامگذاري معابر، نام و خاطره آنها را بر پيشاني معابر شهر زنده نگه داشته است.
آییننامه نامگذاری کوچهها و خیابانها در ایران و مراحل اجرا
نامگذاري بيش از ۵۰۰ هزار كوچه و خيابان ثبت شده در کشور ايران از آييننامهاي تبعيت ميكند كه هر چند سال يك بار به فراخور تغييرات زماني و تاريخي بازنگري ميشود. آييننامهاي كه به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيده و شوراي فرهنگ عمومي مسووليت نظارت بر اجراي اين آيين نامه را بر عهده دارد.
این آیین نامه تاكيد دارد كه نام شخصيتهاي مهم تاريخ صدر اسلام و انقلاب اسلامي و شهداي گرانقدر آن و حوادث مهم تاريخ مبارزات اسلامي مردم ايران در درجه اول و نام شخصيتهاي فرهنگي، ادبي، علمي، سياسي و تاريخي ايران و اسامي راجع به انديشه، فكر و هنر و نيز مظاهر طبيعت زيباي ايران در مرتبه بعد برگزيده شود. در نامگذاري تناسب اسم و مسمي رعايت شود، اسامي بايد رسا، كوتاه، سليس و روان باشد.
نامگذاری معابر و اماکن با توجه به شهدای انقلاب و دفاع مقدس با اولویت درخواستهای خانوادهها
نامگذاري معابر و اماكن به نام شهداي انقلاب، ۸ سال دفاع مقدس، عمليات تروريستي در طول ۳۹ سال پس از پيروزي انقلاب و شهداي مدافع حرم هم تابع اين آييننامه است. با اين تفاوت كه در اين نامگذاري، تقاضاي اعضاي خانواده درجه اول شهدا به عنوان اولويت بررسيها مورد توجه قرار ميگيرد.
خانواده شهيد يا اهالي محل اگر تقاضايي براي نامگذاري يك معبر جديد به نام همان شهيد داشته باشند، تقاضا را در سامانه منام ثبت می نمایند و پس از بررسي اوليه در منطقه، اسناد و مدارك نهايي به كميسيون نامگذاري شوراي شهر ميآيد. در كميسيون شورا هم بر اساس ضوابط آييننامه ، مدارك را براي ارايه به صحن و رايگيري نهايي آماده ميكنيم و پس از رايگيري، مصوبه صحن براي نصب تابلو ابلاغ ميشود.
اولويت تقاضای تغییر نام با خانواده شهيد است اما در برخي موارد هم اهالي محل، درخواست نامگذاري محل به نام شهيد هممحليشان را در قالب استشهاد ارايه ميدهند ، نهادها و سازمانها و مراكز آموزشي همچون دانشگاهها هم ميتوانند براي نامگذاري يك مكان يا معبر به نام شهدا تقاضا بدهند. «مثلا ارتش تقاضا ميدهد كه پل روبهروي ستاد ارتش به نام يكي از شهداي ارتش نامگذاري شود .
مدير كل بنياد شهيد و امور ايثارگران هر شهرستان، يكي از اعضاي كميسيون نامگذاري شوراي شهرهاست.
برخي شهدا همچون ساير مفاخر فرهنگي كشور، شهداي ملي و فرامحلي و فرامنطقهاي هستند كه در چنين مواردي، شورا منتظر درخواست خانواده يا اهالي محل نميشود و به عنوان مصداق هم، از شهيد مطهري و شهيد بابايي می توان نام برد. در مورد اين شهدا، ديگر محل سكونت ايشان ملاك نيست و يك خيابان به نام ايشان نامگذاري ميشود چون همه مردم ايشان را ميشناسند. شهيد بابايي، زاده قزوين بوده اما در تهران يك اتوبان به نام ايشان نامگذاري شده است.
سامانه منام یک سامانه جهت مدیریت فرآیند نام گذاری معابر شهری میباشد که با در نظر داشتن تمام شرایط از مرحله درخواست نام گذاری توسط شهروندان و یا سایر ارگان ها فرآیند پذیرش و کارتابل های فرآیند را تا نصب تابلو پیگیری می نماید . اهمیت نامگذاری به گونه ای است که در شورای شهر ها یک بخش مجزا بنام کمیسیون نامگذاری معابر و اماکن وجود دارد که تحت آیین نامه های وزارت کشور عمل می نماید . سامانه منام یک تصمیم یار برای شورای شهر و شهرداری می باشد . امروزه شهر های صنعتی و توسعه یافته ای مانند شهرداری رشت، بابل، بهبهان، نجف آباد، زاهدان، یزد، نیشابور و اصفهان از این سامانه استفاده میکنند. سامانه منام انتخاب کلان شهر هایی مانند اصفهان ، قم ، شیراز، اهواز ، بوشهر و یزد بوده که شهرداری این شهر این سامانه را خریداری نموده اند. از عوامل تاثیر گذار بر روی نامگذاری معابر میتوان به نوع سکونت از نظر تجاری یا مسکونی بودن آن منطقه نام برد. همچنین شرایط آن اقلیم و جغرافیایی آن منطقه را حائز اهمیت شمرد.